Kanser Evreleme Sistemi TNM

Kanser teşhisi konuldu, peki sonra? Bir sonraki aşama kanser hücrelerinin başladığı organdan vücudun başka yerlerine yayılıp yayılmadığının araştırması ve derecelendirmesidir.

Bu işleme "evreleme" diyoruz. Kanserin evresinin bilinmesi en iyi tedavinin seçilebilmesi için önemlidir.

Kanserin sınıflandırılması amacı ile Amerikan Kanser Ortak Komitesi (AJCC) tarafından oluşturulan TNM sistemi en yaygın kullanılan sistemdir:

· T tümörü belirtir (boyutu ve ne kadar yayıldığı)

· N lenf nodlarının (bezlerinin) durumunu

· M  ise kanserin metastaz yapıp yapmadığını

T. N ve M'den sonra gelen bazı rakam ve harfler tümör, lenf nodu ve metastaz ile ilgili ayrıntılar için kullanılır.  

Patoloji raporunuzu okuduysanız pek çoğunuz buradaki terimlerle daha doğrusu harflendirme sistemiyle aşina olmalısınız.

  

Bu bilgi neden önemli?

1. Doktorunuz tedavi planını bu bilgiye göre belirler.  

2. Evreleme kanserin konumu ve ilerleme bilgisini verir. 

3. Bu bilgi ''Prognoz'', yani kısaca hastalığın sü­resi, seyri ve gelişiminin tahmini için kullanılır.
4. Hastalığın evresini bilirseniz size uygun bir klinik deney olup olmadığını araştırabilirsiniz.

5. Araştırma ve sağlık kurumlarının kullanabilecekleri ortak bir terminoloji sağlar.

  

Evreleme sisteminin ana öğeleri nedir?

Evreleme sistemleri zaman içerisinde tıp kanser hakkında daha fazla bilgiye sahip oldukça değişime uğramıştır. Ana öğeleri,

· Kanserin başlangıç noktası

· Tümörlerin sayısı ve büyüklüğü

· Lenf nodları yayılımı

· Hücre tipi ve derecesi (kanser normal hücrelere ne kadar benziyor)

· Metastaz mevcut mu?

 TNM sistemi

Birincil Tümör (T)
TX	Primer tümör değerlendirilemiyor
T0	Primer tümörün varlığını gösteren bir kanıt yok.
Tis	Karsinoma in Situ (pre-invaziv kanser)
T1, T2, T3, T4	Tümörün büyüklüğü ve yayılımı

Bölgesel Lenf Nodları (N)
NX	Bölgesel lenf nodları değerlendirilemiyor
N0	Bölgesel lenf nodu yayılması yok
N1, N2, N3	Yayılma görülen lenf nodları adedi

Metastaz (M)
MX	Metastaz değerlendirilemiyor
M0	Metastaz yok.
M1	Metastaz mevcut

Örneğin, T3 N2 M0 meme kanserinde, geniş bir tümör lenf nodlarına sıçramış ama metastaz yok.

Pek cok kanser 5 evre ile sınıflandırılır. Bu evrelerle ilgili kriterya her kanser icin farklıdır. Örneğin mesane kanseri T3 N0 M0 Evre III iken, kolon kanseri T3 N0 M0 evre II’dir.

Evre 0	Karsinoma in situ.
Evre I, II, III	Yuksek rakam daha fazla yayılıma işaret eder: Daha büyük tümor ya da kanserin ortaya cıktığı organdan lenflere ve komşu dokulara yayılımını gösterir.
Evre IV	Metastaz

Tüm kanserler TNM sistemi mi kullanir?

Çoğunlukla. Bazı kanserler hariç. Örneğin beyin omurilik kanserleri hücre tipine ve derecesine göre evrelendirilir. Ayrıca kan ve lemfoma gibi ilik kanserleri içinde farklı bir evrelendirme sistemi kullanılıyor. Ayrica bazi cocuk kanserleride TNM ya da farkli bir evreleme sistemi kullanılır.

Evreleme için ne tip testler kullanılır?

Fiziksel muayene, görüntüleme testleri (örneğin:Rontgen, CT, MRI, PET)
Laboratuar testleri kan, idrar vs…
Patoloji (biyopsi) ve ameliyat raporları

Kaynak:

http://www.cancer.gov/cancertopics/factsheet/detection/staging