Kemoterapi
kaynakli sinir hastaliği (nöropati)
Kemoterapi
kaynakli periferik nöropati ile başa çikma
Kemoterapiden
kaynakli nöropati rahatsiz edici bir semptom olabilir. Mevcut durumda nöropati,
kemoterapi sirasinda her üç kişiden bir kişiyi etkiliyor.
Kemoterapi sirasinda nöropatiye neler sebep olur ?
Periferik
sinirler - beyin diş kisminda olan ve eller ve kollar doğru uzanan sinirler
"myelin" adli madde ile birlikte siralanir. Myelin, elektrik
kablosundaki diş korumaya benzer olarak düşünülebilir ve bilginin hizlaca,
düzgünce sinire ulaşmasina olanak sağlar. Myelin üreten hücreler kemoterapinin
toksik etkisiyle zarar gördüğünde daha az myelin üretilir ve sinyallerin sinir
boyunca iletimi yavaşlar ya da kesilir.
Semptomlarin
bazilari aşağidaki gibidir
Dokunmada
HISSIZLIK VE HIS AZALMASI, uyuşma, karincalanma, yanma, soğuğa DAYANIKSIZLIK
Bu
semptomlar aşağidaki gibi sinir bozucu kisitlamalara neden olabilir;objeleri
kaldirirken (eşyalari düşürme olarak), kiyafetleri düğlemelerken, bilgisayarda
yazi yazarken ya da piyona çalarken elleri kullanmada zorluk, his azalmasi ve
zayiflik nedeniyle ayaklarda zorluk sonucunda sendeleme, ya da yürüme esnasinda
ayaklari kontrol etmede zorluk, kas kütlesi ve kas gücünde azalma, nöropati
ayni zamanda bağirsaklar (kabizlik ve sindirim problemleri), idrar torbasi
(idrar yapmanin daha da zorlaşmasi) gibi farkli organlarini etkiler ya da nefes
aliş verişiniz ve kalp atişlarinizda değişiklere neden olabilir.
Nöropati
ne zaman ortaya çikar?
Genellikle
kemoterapiden kisa bir süre sonra ortaya çikar. Kemoterapinin devam etmesiyle
birkaç aylik periyotlar içerisinde git gide artar ama bazi vakalarda semptomlar
kalici olabilir.
Hangi
kemoterapi ilaçlari nöropatiye sebep olur ?
Nöropatinin
gelişme orani değişik kemoterapi ilaçlari arasinda ve ayrica verilen dozla
birlikte çeşitlilik gösterir. Nöropatiye neden olan bazi kemoterapi ilaçlari
aşağidaki gibidir;
platinol (cisplatin)
paraplatin (carboplatin)
eloxatin (oxaliplatin)
ixempra (ixabepilane)
oncovin (vincristine)
navelbine (vinorelbine)
velban (vinablastine)
vepesid (etoposide, vp-16)
taxol (paclitaxel)
taxotere (docetaxel)
thalmid (thalidomid)
revmilid (lenalidomide)
velcade (bortezomid)
Tedavi nedir ?
Semptomlarinizin
ne kadar ağir olduğuna bağli olarak doktorunuz semptomlara neden olan dozlarin
azaltilmasi ya da değiştirilmesini tavsiye edebilir.
B-Kompleks
gibi vitaminler uygulanabilir. Aşağida kemoterapi kaynakli periferik nörapati
için uygulnan tedavi yöntemleri verilmiştir
masaj terapileri, fiziksel terapi ve/veya rehabilitasyon terapi, tens (transkutanöz elektriksel sinir
stimulasyonu), akupunktur, biyofeedback, güdümlenmiş görsellik ve gevşeme
Nöropati
engellenebilir mi ?
Kemoterapi
sirasindaki nöropatiyi engelleyeceklerini görebilmek için bazi tedavi
yöntemleri test edildi. Onkoloji doktorunuza acetyl-l-carnitine ve/veya
glutamine kullanimiyla ilgili sorular sormaniz kayda değer olabilir. Bilgiler
kesinleşmedi fakat bu bileşimlerin test edilmesi için uygulanan 3. Aşama klinik
testler vardir. Ek olarak kriyoterapinin (elleri ve ayaklari soğuk su içinde
tutmak ve örtülü eldiven ve/veya çoraplar) etkili olduğuna inanilmaktadir.
Bas
etme
Ilk
adim semptomlari doktorunuzla tartişmaktir. Doktorunuz kemoterapi rejiminizi
değiştirmenizi önerebilir, semptomlarla baş etmenize yardim edecek fikirleri
size sunabilir, ihtiyaciniz halinde ağri kesici ilaçlari reçeteye yazabilir.
Kendi
başiniza uygulayabileceğiniz bazi diğer adimlar nelerdir ?
*ellerinizi ve ayaklarinizi aşiri sicak ve
soğuktan korumak -güzel ve rahat ayakkabilar giymek, soğuk havada dişari
çiktiğinizda, bahçede çalişirken ya da temizlik yaparken eldiven giymek.
*azalmiş hisler nedeniyle
hissetmeyebileceğiniz yaralar için günlük olarak elleri ve ayaklari düzenli
olarak kontrol etmek.
*doğru kavrayabileceğiniz objeleri kaldirirken
dikkatli davranmak,
*evinizi güvenli hale getirmek, düşmenize
neden olabilecek eşyalari kaldirirken dikkatli olmak,
*uzun süre ayakta durmaktan kaçinmak,
*alkol kullanimindan kaçinmak,
*eğer şeker hastaliğiniz varsa kan şekerinizi
doktorunuzun tavsiye ettiği aralikta devam ettirmek adina çalişmak....
Sağlik, mutluluk ve duyarlilik dolu günler
olsun...sevgiyle kaliniz...
Kaynak:
http://lungcancer.about.com/od/chemotherapysideeffect1/a/Neuropathy-Chemotherapy.htm
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder