Oral kanserin semptomları insandan insana değişir. Tehlikeli
olmayan diğer problemler çoğu kez semptomlara neden olabilir. Fakat oral
kanserin başarılı tedavisinde erken teşhis önemli olduğu için eğer ağzınızda
anormal bir alan fark ederseniz doktorunuza ya da dişçinize başvurun. Bunlar
aşağıdakileri kapsar:
Leukoplakia, ağız boşluğundaki beyaz nokta ya da
bölgelerdir. Leukoplakia'ların % 25'i kanseröz (kanserli) ya da prekanserözdür
(kanser öncesi).
Erythroplakia, kaşındığında kanayan, kırmızı,kabarık
nokta ya da bölgelerdir. Erythroplakia'ların % 70'i kanseröz (kanserli) ya
da prekanserözdür (kanser öncesi).
Erythroleukoplakia, aynı anda kırmızı ve beyaz
bölgeleri olan noktalar
Oral kanserin diğer semptomları:
- Ağızda ya da boğazda
iyileşmeyen yara
- Diş kaybı
- Boyunda,yüzde,
çenede,yanakta,dilde ya da diş etinde şişlik ya da kabarıklık
- Rahatsızlık veren ya da tam
oturmayan takma dişler
- Çiğneme, yutma ya da dil ya
da çeneyi hareket ettirme zorluğu
- Geçmeyen nefes kokusu
- Açıklanamayan kilo kaybı
Bu semptomlar genellikle kanser olduğunuz anlamına gelmez.
Fakat doğru teşhis başarılı tedavi şansını arttırmaya yardım ettiği için
semptomları doktorunuzla tartışmak önemlidir. Ayrıca bu semptomlar başka bir
sağlık probleminin habercisi olabilirler.
Erken teşhis başarılı tedavi şansınızı arttırdığı için, oral
(ağız) kanserinde prekanseröz(kanser öncesi) lezyonların olabildiğince çabuk
bulunması önemlidir.
ORAL KANSER TEŞHİS TESTLERİ
Kanseri işaret eden semptomlarınız varsa doktorunuz ya da
dişçiniz yanak ve dudak içlerini, damak ve ağız tabanınızı,dilinizi ve
boğazınızdaki lenf nodülünüzü muayene edecek. Sağlığınızı, geçmiş
hastalıklarınızı ve diş prolemlerinizi sorgulayacak. Herhangi bir çeşit tütün
kullanıyorsanız ya da kullandıysanız doktorunuza bunu söylediğinizden emin
olun.
Eğer doktorunuz oral kanseri olduğunuzdan şüphelenirse,
aşağıdaki testlerden biri ya da birkaçı kanseriniz var mı, varsa yayıldı
mı anlamak için kullanılır.
Biyopsi
Testler esnasında herhangi bir anormallik bulunursa küçük
bir doku örneği ya da parça (biyopsi) alınır. Biyopsi anormal bölgenin kanser
olduğunu anlamak için tek güvenli yol olduğu için önemlidir. Biyopsi aşağıdaki
yöntemlerle elde edilir:
- Fırça biyopsi ya da
eksfoliyatif sitoloji: Anestezi gerektirmeyen ve acı vermeyen yeni bir
biyopsi türüdür. Doktor ya da dişçi fırçayı alan üzerinde çevirir, kaşıntı
ya da noktasal kanama gerçekleşir. Alandan hücreler alınır ve bir patoloji
uzmanı tarafından mikroskop altında incelenir. Eğer sonuçlar ikna edici
değilse ya da kanseri işaret ediyorsa insizyonel biyopsi tamamlanacaktır.
- İnsizyonel biyopsi: Gelenekesel,
en çok kullanılan biyopsi türüdür. Doktor ya da dişçi kanser olduğu
şüphelenen dokunun tamamını ya da bir parçasını cerrahi olarak alır.
Genellikle bu prosedür doktor muayenehanesinde ya da klinikte bölgesel
anestezi ile uygulanır. Fakat tümör boğaz içinde ise biyopsi
ameliyathanede genel anestezi ile uygulanır.
- Fine-needle-aspiration
biyopsy (FNA) (ince iğne aspirasyon biyopsisi): Eğer hastada
hissedilen boyun şişliği varsa kullanılan biyopsi türüdür. Bu prosedürde
ince bir iğne bölgeye batırılır. Hücreler çekilir ve mikroskop altında
incelenir.
- Mukozal boyama: Toluidine
mavisi O olarak adlandırılan mavi boya kanser olduğu şüphelenen bölgeye
uygulanır. Eğer durulamadan sonra mavi kalan bölgeler varsa muhtemelen
daha sonra biyopsi ile incelenirler.
- Kimyasal parlaklık ışığı: Zayıf
asit solüsyonu ile ağzınızı çalkaladıktan sonra ağzınız özel bir ışık ile
muayene edilir. Sağlıklı hücreler ışığı yansıtmazken kanserli hücreler
yansıtır.
- Görüntüleme testleri:
- CT ya da CAT (bilgisayarlı
tomografi) taraması
- PET (pozitron emisyon tomografi) taraması
- MRI (manyetik rezonanslı görüntüleme)
taraması
- Göğüs ve diş röntgeni
- Baryum yutma: Ayrıca üst GI(gastrointestinal) serisi de denilir, bu röntgen
serisinde ne kadar iyi yuttuğunuz incelenerek ösafagus ve midede
olabilecek diğer kanserleri aranır.
- Endoskopi
Eğer risk grubundaysanız ve semptomlarınız yoksa kanser
görüntüleme testleri yapılan önemli tıbbi testlerdir. Başarılı tedavi şansının
yüksek olduğu ilk aşamada kanseri tespit etmeye yardımcı olurlar.
Oral kanser için en önemli görüntüleme yöntemlerinden birisi
her yıl dişçiniz tarafından yapılan boğaz muayenesidir. Dişçinizin ağız,
baş ve boyun görüntülemesini herbir testin parçası olarak uyguladığından emin
olun. Ayrıca düzenli checkuplarınızda doktorunuzdan boyun ve baş incelemesi
isteyebilirsiniz.
Ağzındaki olağandışı ve anormal bölge, ağrı ve şişlikleri
doktorunuza ya da dişçinize söyleyin. Muayeneler arasında ağzınızı kontrol
etmek için ayna kullanın
ORAL KANSERİN RİSK FAKTÖRLERİ
Oral kanser olma olanağını arttıran herşey birer risk
faktörüdür. Başlıca oral kanser risk faktörleri:
Tütün kullanımı: Oral kanseri olan çoğu insan
herhangi bir çeşit tütün kullanır. Alışkanlığın süresi ve tütün miktarına göre
risk artar. Özellikle pipo içmek dudak ve damak kanseri riskini arttırır. Tütün
çiğneyen ya da koklayan insanlarda diş eti, yanak ve dudak kanseri gelişir.
Sigara içen biriyle yaşamak ya da sigara içen ortamda çalışmak ikincil ya da pasif
içiciliğe neden olur ayrıca riski arttırır.
Alkol: Oral kanser olan çoğu insan her hafta
21'den fazla alkollü içecek tüketen ağır içicilerdir. Alkol ve sigara tüketen
insanların oral kanser olma şansı alkol tüketmeyenlere göre 6 kat fazladır.
Tütün ve alkol kullanımının birleşimi özellikle tehlikelidir.
Diğer risk faktörleri:
- Cinsiyet: Oral kanser olan
her 3 kişiden 2'si erkektir
- Irk: Afrikalı Amerikalılarda
risk daha yüksek
- Yaş: Bu kanserler sıklıkla 45
yaşın üzerindeki insanlarda görülür
- Uzun zaman güneşe maruz kalma
(dudak kanseri)
- Bol gelen takma dişlerin
neden olduğu uzun vadeli kaşınma
- Yetersiz beslenme, özellikle
sebze ve meyve açsından zayıf olan diyetler
- Bağışıklık sistemini
baskılayan ilaçlar
- İnsan papilom virüsü
hastalığı (HPV)
- Daha önceki baş ve boyun
kanseri
- Radyasyona maruz kalma
- Lichen planus hastalığı, ağız
çizgisi hücrelerini etkiler
- Mate içme, Güney Afrikada
görülen bir çeşit kutsal ağaçtan yapılan içecek
- Betel tütünü çiğneme, Asyada
görülen bir çeşit uyarıcı
Risk faktörlerini taşıyan her insan oral kanserine
yakalanmaz. Fakat eğer risk faktörleriniz varsa bunları doktorunuza
danışmalısınız.
Kaynak: http://www.mdanderson.org/patient-and-cancer-information/cancer-information/cancer-types/oral-cancer/symptoms/index.html
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder