S Kolon/Rektal kanseri nedir?
C: Kolorektal kanser, kalın bağırsak veya rektum’da oluşan kanserdir. Kısaca kolon kanseri olarak adlandırılabilir. Aşağıdaki çizimde görüldüğü gibi kalın bağırsak, bağırsakların ince bağırsaktan sonraki bölümüdür. Rektum ise kalın barsağın son kısmında, anüse bağlantı bölümüdür.
Kolon kanseri erken evrede teşhis edildiğinde tedavi şansı çok yüksektir. Yakın bölgedeki lenf nodlarına sıçramış bile olsa ameliyat ve arkasından kemoterapi tedavisi yüksek başarı sağlamaktadır. Kanser daha ileri evrede ise – akciğer, karaciğer veya başka bölgelerde metastaz var ise tedavi daha uzun sureli olur ve yaşam kalitesini etkiler.
Kolon kanserlerinin çoğu once kolorektal polipler halinde gelişir ve bu poliplerin büyümesi sonucu kanser oluşur.
Kolorektal kanser tüm ırksal ve etnik gruplarda, kadın ve erkeklerde, daha ziyade 50 yaş sonrası görülmektedir. Erkeklerde prostat ve akçiğer kanserinden sonra en yaygın üçüncü kanser türüdür. Kadınlarda da meme ve akciğer kanserinden sonra üçüncü sırada gelmektedir.
Kolerektal kanser, Amerika Birleşik Devletlerinde ölümcül kanser sıralamasında ikinci sıradadır ama bu durum değiştirilebilir. Eğer 50 yaşın üzerindeki kişiler düzenli tarama testlerini yaptırılarsa, bu hastalıktan ölümlerin %80 oranında azalacağı hesaplanmaktadır.
Kolerektal kanser taramaları hayat kurtarmaktadır. Kolonoskopi olarak bilinen bu taramalarda, kansere dönüşebilen polipler – bağırsak ve rektumdaki normal olmayan, çıkıntı şeklindeki büyümeler – tespit edilmekte ve tarama sırasında alınarak risk ortadan kaldırılmaktadır. Ayrıca, bu taramalar kanserin erken evrede yakalanarak tedavi şansının artmasını sağlamaktadır
S: Bana Kolorektal kanser teşhisi konuldu. Ne yapmalıyım? Panik halindeyim!
C: Hastalığınız ile ilgli daha geniş bilgi sahibi olmaya çalışın. Konu ile ilgili bilginizi artırırsanız, hastalıkla mücadelede doktorunuza daha iyi destek olursunuz. Ayrıca, konu ile ilgili internet gruplarına, destek gruplarına katılıp sizinle aynı durumda insanları bulup onların bilgi ve tecrübelerini paylaşabilirsiniz.
|
S: Başka ne yapabilirim?
C: Hastalığınızın günlüğünü tutmanızda fayda var. Basit bir deftere, günde bir iki satır yazmanız yeterli olacaktır. Her gün, günün tarihini atın, vücudunuzdaki değişiklikleri/belirtileri yazın, aldığınız ilaçları kaydedin, bir doktora yada sağlık kurumuna gittiyseniz orada yapılanları ve sonuçlarını yazın. Bu kayıtlar, doktorunuzun tedavinizi planlamasında son derece yararlı olacaktır. Defterinize ayrıca görüştüğünüz doktorların telefon numaralarını ve acil durumlarda, tatil günlerinde, gerektiğinde aranabilecek yerleri kaydedin. Diğer bir öneri; yaptırdığınız testlerin, kan tahlillerinin, diğer taramaların raporlarını veya kopyalarını bir dosyada saklamanız. Hastalıkla savaşınız sürecinde birden fazla doktorla görüşmeniz olasıdır ve durumunuzla ilgili güncel bilgileri bu doktorların her birine sunmanız gerekir.
S: Doktoruma veya Operatöre neler sormalıyım?
C: Sorularınız duruma gore değişebilir. Ayrıca, her kişi değişik konularda bilgilenmek isteyebilir. Bu yüzden, doktorunuza istediğiniz tüm soruları sormaktan çekinmeyin, hatta ziyaretiniz öncesi, unutmamak için sorularınızı yazın. Genellikle kişiler şu soruları sorarlar:
· Eğer ameliyat olacaksanız, tartışılması önemli konulardan biri CEA ölçümüdür. Hemen tüm operatörler hastalardan ameliyat öncesi ve sonrası CEA testi yaptırmasını ister. Doktorunuzdan bununla ilgili bir değerlendirme isteyebilirsiniz. (CEA ile ilgili açıklamayı aşağıda bulacaksınız)
· Ameliyat öncesi bir tedavi yapılacak mı? yapılacak ise ne tür bir tedavi olacak?
· Hastanede ne kadar kalacağım?
· Eğer ağrım olursa, kendimi daha iyi hissetmem için nasıl bir yol izleyeceksiniz?
· Ameliyattan sonra nasıl bir tedavi yapılacak?
· Eğer kemoterapi alacaksam, ameliyattan ne kadar sonra bu tedavi başlamalı?
· Ameliyat öncesi ve sonrası, hastalığın evresini tanılayabilmek için ne tür testler yapacaksınız?
· Ne zaman bir onkolog ile görüşmeliyim?
· Eve döndüğümde ağrım olursa kimi aramalıyım?
· Kanserim tam olarak neremde? Etrafına yayılma göstermiş mi?
· Hastalığım evresi nedir ve benim durumumda bunun anlamı nedir?
· Ne tür tedavi seçeneklerim var?
· Siz ne tür bir tedavi öneriyorsunuz ve niçin bunu öneriyorsunuz?
· Kolostomiye ihtiyacım olacak mı?
· Önerdiğiniz tedavinin yan etkileri ve riskleri nelerdir?
· Bu tedavi planı sonrası kanserin nüksetme olasılığı nedir?
· Tedavi öncesi ne tür hazırlıklar yapmalıyım?
· Özel bir diyet uygulayacak mıyım?
S: CEA ne demektir?
C: CEA, “Carsino Embriyonic Antigen” ifadesinin kısaltmasıdır. Bazı kanser hücrelerinin bazı insanlarda (herkeste değil) kana salgıladıkları bir proteinin adlandırmasıdır. Bazı insanlarda normal hücreler de bu proteini salgılayabilir, veya bazı durumlarda CEA seviyesi tesbit edilemeyecek kadar düşüktür. Eğer, ameliyat öncesi CEA seviyeniz yüksek ise, kanserli bölgenin temizlenmesinin ardından birkaç hafta içinde bu yüksek seviye normale dönecektir. Eğer bu düzelme olmuyorsa doktorlarınız yüksek CEA seviyesinin nedenini bulmalıdır.
CEA seviyesinin yüksekliği ve bunun artma eğilimi mutlaka kanser olduğunuzu veya kanserin nüksettiğini göstermez. Başka hastalıklar ve rahatsızlıklar da bu duruma neden olabilir
Q: Doktorum bana kanserimin metastaz yaptığını başka bölgelere de sıçradığını söyledi. Bu ne demektir?
C: Metastaz, kanserin vücudun başka yerlerine yayılmasına durumuna verilen isimdir. Anlamını bilmediğiniz her türlü kelime veya kavramı sormaktan çekinmeyin. Sormadan öğrenemeyeceğinizi unutmayın!
S: Kolon kanseri için ne tür tedaviler uygulanabilir?
C: Uygulanacak tedavi türü hastalığınız evresine gore değişecektir ve doktorunuzla görüşmeleriniz sonucu karar verilir. Eğer önerilenlerden tatmin olmazsanız (hatta tatmin olsanız bile) bir başka doktordan veya sağlık merkezinden ikinci bir görüş almak isteyebilirsiniz. Hiç bir doktor böyle bir isteğe karşı çıkmayacaktır. Durumunuza bağlı olarak birden çok tedavi seçeneği olabilir.
S: Hastalığı yenme, iyileşme şansım nedir?
C: Kanserden söz ettiğimizde “iyileşme” den söz etmek oldukça karmaşık bir durumdur. Hiç kimse gerçekten iyileştiğini bilemez ama kimi durumlarda hastalık bir daha tekrarlamayacak biçimde geri çekilebilir. Buna “vaz geçme/remisyon” veya “uzun süre sağ kalma/long term survival” denir. Uzun süre yaşama, hastalığınızın evresine ve yapılan tedavilerin başarısına bağlıdır. Kuşkusuz, ilk evrelerde ve ilerlememiş kanserde hayatta kalma şansı daha yüksektir. Yine de, hiç kimse bunları çok emin olarak söyleyemez. Yapacağınızın en iyisi, hastalıkla, başarabildiğiniz kadar mücadele etmek ve yaşadığınız anları mümkün olduğunca dolu kılmaktır
S: Kanserim ileri bir evrede. Ne kadar zamanım kaldı?
C: Bu, oldukça dürüst ve herkesinbir cevap istediği bir sorudur. Ancak, doktorunuz tarafından verilecek herhangi bir “süre”, “kesin doğru” bir cevap değildir. Ortalama yaşam süreleri sadece “ortalamadır”. Her evredeki kolon kanseri için uzun yaşam süreleri mümkündür.
S: Ağrım var ve ne yapacağımı bilmiyorum.
C: Öncelikle doktorunuzu arayın. Doktorunuz bir ağrı uzmanına görünmenizi önerecektir. Kanser hastaları ile ilgili trajik durumlardan birisi de, hiç çekmek durumunda olmamalarına karşın kimi zaman ağır ağrılara maruz kalmalarıdır. Vakit geçirmeden uzmanlara danışmanızda yarar var.
S: Bu hastalığa ne neden oldu? Yanlış birşey mi yaptım? Oluşma/gelişme süresi nedir?
C: Kolerektal kanser nedeni hakkında kesin bulgular yoktur. Sizin yaptığınız bir şeyden dolayı oluşmuş olması ihtimali çok düşüktür. Hastalığın oluşma nedeni öncelikle kalıtsal olabilir. Bu, ailenizde herkesin bu hastalığa yakalanacağı anlamına GELMEZ ama aile fertlerinin hastalığa yakalanma riskinin yüksek olduğunu gösterir. Hastalığın gelişme/oluşma süresi de değişiklik gösterir ama kolon kanseri genellikle çok yavaş gelişen bir kanser türüdür. Bağırsağınızdaki bir polipin kansere dönüşmesi 10 yıl kadar sürebilir. Kolerektal kanser genellikle fazla belirtisi olmayan ve bu nedenle erken evrelerde “şüphelenilmeyen” bir kanser türüdür. Ancak, düzenli yaptırılacak taramalarla hastalık erken evrelerde teşhis edilebilir.
S: Aile üyelerim kolon kanseri taramasından geçirilmeli mi?
C: Aile üyelerinizin (sizinle kan bağı olan aile bireylerinin) yaşına ve durumuna bağlıdır ama bu tür kanserlerin aile üyelerinde görülme olasılığının yüksek olduğu unutulmamalıdır. Aile üyeleri, hastalığa yakalanan kişinin teşhis konulduğu yaşından on sene öncesi yaştan itibaren kolon kanseri taraması yaptırmalıdır. Yani hastalığınıza 50 yaşınızda teşhis konuldu ise, sizinle kan bağı olan bireylerde 40 yaşından itibaren testler yapılmalıdır.
Kaynak:
http://www.ccalliance.org/patients/patients_faq.html
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder