Erken Teshis Hayat Kurtarir

Kanserin asamalari

Kisaca hastalık hangi aşamada teshis edilmis.  Tumor boyutu (kac cm?), tumorun agresiflik durumu (düsük, orta, yuksek), kanserli hucrelerin hangi bolgede bulundugu ve ne kadar yayıldığıyla ilgilidir. Doktorunuz farkli evrelerde farklı tedavi planı uygulayacaktir. 

Örnegin cok erken evre akciger kanseri sadece ameliyat ile tedavi edilebilirken, daha ileriki evrelerde tedavi kombinasyonlari farkli olabilir. 

Erken Teşhis

Yasam kalitesi ve süresini arttırmak, ölümleri azaltmak icin kanseri olabilecek en erken asamada yakalayabilmek çok önemli. 

Bunun bir ornegi, erken teshis imkani yaratarak rahim agzi kanserinden ölumleri azaltan Pap Smear testi. 1930'li yillarda kadinlar için en olumcul kanser turuydu rahim agzi kanseri, meme ve akciger kanserinin önündeydi. Ancak 1950’lerde bu kanseri erken teshis imkani veren Pap Smear testi keşfedilince bu kanserden ölum orani gelismis ulkelerde son 50 yilda %67 azaldi.  Ne yazik ki bu bilinclenmenin olmadigi ve taramalarin yayginlasmadigi az gelişmiş ülkelerde ulkelerde rahim agzi kanserinden olum oranlari hala cok yuksek. 

Her kanser ayni sekilde gelismiyor. Bazi kanserlerin erken teshisi digerlerine gore daha zor

çünkü ileri  safhalara kadar pek belirti vermiyorlar, bunun bir ornegi pankreas kanseri.  Hastalarin cogu son evrede teshis edilebiliyor.

Test ve taramalarla erken teshis imkani yuksek olan kanser turleri ile ilgili bilgi vermek istiyorum. Ornekler yasanmis ancak hastalarin isimlerini degistirdim. 

Unutmayin, erken teshis hayat kurtarir!

 

Tarama ve teşhis testleri

Meme kanseri

 Melike: 39 yasinda, iki cocuk annesi. 

“Bir gun banyodayken sag gogsumde elime bir sertlik geldi. Hemen ertesi gun hastaneye gidip doktorumun istegiyle mamogram ve sonra biyopsi yaptirdim. I.evre meme kanseri teshisi konuldu.  Her sey cok cabuk oldu, apar topar ameliyata girdim sol gogsum ve lenf bezleri alindi ardindan radyoterapi gordum. Ve tamamen iyilestim.”

Erken tanıda en önemli yöntem mamografi ve elle muayene. Yapılan çalışmalar, 40 yaşın üstünde yıllık mamografi ve kendi kendini muayene yöntemi ile ölüm oranlarının yüzde 20-30 arasında azaldığını gösteriyor.  Mamografinin her yıl tekrarlanması gerekir.

Eğer ailede özellikle birinci derece akrabalarda çok genç yaşlarda meme kanseri görülmüş ise mamografik taramalar ultrason desteğinde 30-35 yaşlara kaydırılmalı.  Genetik olarak yuksek risk gurubuna giren kisiler BRCA gen taramasi yaptırabilir.  Bu grup sadece %2’lerde seyrediyor.

Rahim ağzı (serviks) kanseri

 Seben:32 yasinda,2 cocuk annesi

“Sikayetim yoktu, rutin Pap Smear muayenesinde doktorum anormallik gordu.  Kolposkopi (rahim ağzını mikroskop özel bir büyüteç ile incelenmesi) ve biyopsi yapildi. Rahim agzi kanseri evre IA teshisi konuldu.  Ufak bir ameliyatla (LEEP islemi) bu bolge alindi, sonrasinda histeroktomi yapildi. Daha baska cocuk istemedigim icin sorun olmadi. Su an hic bir sorun yok duzenlu kontrollerimi yaptiriyorum”

Tüm kadınlar, 21 yasindan sonra her 3 yilda bir Pap smear testi yaptirmali. HPV (Human Papilloma Virus) serviks kanserinde bugün bilinen en önemli risk daktoru ve cinsel yasamin baslamasiyla HPV riski artiyor. Pap Smear taramalari, 70 yaşında sonlandırılır. HPV aşısı olan kadinlara da ayni sıklıkta tarama yapmalari onerilir. 

Kolon/rektum kanserleri

 Seyfi:46 yasinda. 

“Karin agrisi sikayetiyle acile gittim, once kan taramalari, CT sonra kolonoskopi yapildi ve bagirsak kanseri teshisi konuldu.  Basarili bir ameliyat sonrası 6 ay kemoterapi aldım.”

50 yas sonrasi kadin ve erkeklerde her 5 yilda bir kolonoskopi yapilmali.  Birinci derecede akrabalarında kolon veya rektum kanseri olanlarla, ülseratif kolitli hastalarda ve daha önce polip saptanan hastalarda 50 yasindan once ve doktor yonlendirmesiyle daha sik aralikta kolonoskopi yapilabilir.

Ayrica, surekli ishal ve dışkıda kan görülmesi durumlarinda kolonoskopi doktor tavsiyesiyle yapilabilir. 

Prostat kanseri

 Cengiz.72 yasinda. 

 “PSA testinde ust uste yukselis gorununce, doktorum biyopsi onerdi.  Biyopside orta agresiflikte kanser goruldu.  Uzun sure hangi tedavi yontemini sececegimi arastirdim, ameliyat mi? Radyoterapi mi? Ameliyatta karar kildim.”

Prostat kanseri için en sık önerilen tarama testleri, kanda tarama testi PSA ve rektal muayene. PSA’nın kolay uygulanabilir bir test olması nedeniyle, Avrupa ve ABD’de prostat kanseri en fazla ve erken teşhis edilen kanser sırasına yükselmiş durumda. PSA ölçümleri ile henüz hastalık belirtisi göstermeyen pek çok prostat kanserine erken tanı konması mümkün. 

Doktorunuza danismaktan korkmayin ve kanserin erken teshisinin tedavi imkanini arttirdigini unutmayin.

Hepinize saglıklı günler dilerim!

ET

Kaynak:

American Cancer Society. Cancer Facts & Figures 2012. Atlanta, Ga: 2012.

A Joint Guideline from the American Cancer Society, the US Multi-Society Task Force on Colorectal Cancer, and the American College of Radiology. CA Cancer J Clin. 2008;58.

American Cancer Society guidelines for the early detection of cancer, 2006. CA Cancer J Clin. 2006;56:11-25.

Cancer screening in the United States, 2008: A review of current American Cancer Society guidelines and cancer screening issues. 2008. CA Cancer J Clin. 2008;58:161-179.