 |
| En önemli risk faktörü sigara |
Risk faktörleri:
Herhangi bir hastalığın gelişim olasılığını arttıran
nedenlere risk faktörü deniliyor. Farklı kanserlerin farklı risk faktörleri
var. Örneğin güneşte çok uzun sure kalmak cilt kanseri riskini
arttırır. Anne ve ya kız kardeşinizde meme kanseri görülmesi sizi meme kanseri
için risk grubuna sokar. Ama risk faktörlerinin bir ya da birden
fazlasına sahip olup kansere yakalanmayabilirsiniz. Risk faktörlerini
bilmek neden önemli peki?
Elimizden geldiğince aktif olarak engelleme yolunda
tedbir alabilmeniz için. Bazı faktörleri, örneğin genetik, ırk, cinsiyet,
yaş vs. değiştiremezsiniz. Ancak bu bilgi hastalık belirti ve
şikayetlerinizi doktorunuzun bu doğrultuda değerlendirmesini ve uygun teşhis ve
tedavi metodlarını uygulayabilmesini sağlar.
Bir başka önemi ise, eğer yüksek risk grubundaysanız
bazı kanserlerin teşhisinde kullanılan tarama testlerini daha erken bir yaşta
yaptırmanız gerekiyor. Örneğin annem 40 yaşında meme kanseri geçirdiği
için doktorumun yönlendirmesiyle ben mamografi taramalarımı tavsiye edilen kırk
yaş sınırından biraz daha erken yaptırmaya başladım.
Bu bölümde amacım mesane kanserinin gelişim
olasılığını arttıran risk faktörlerini gözden geçirmek, hastalığın belirti ve
bulgularını incelemek. Bir sonra ki bölümde yaşanmış bir kaç hasta
hikayesi paylaşacağım, kaynak BCAN.org sitesinden.
Ve umuyorum bu hikayeler biraz daha aydınlatacak ve
yüreklendirecek sizleri.
Sigara kullanımı
Eğer sigara içiyorsanız içmeyenlere göre riskiniz 2-3
kat daha fazla. Ne alaka diye düşünüyorsunuz belki de! Sigaranın
dumanındaki kanserojenler ciğerlerden kana geçiyor, kandan da böbrekler yoluyla
süzülerek idrara. İdrar vücudunuzdaki toksinlerin atılımını
sağlıyor. Sigarada bulunan aromatik amineler (benzidine ve
beta-naphthylamine) idrar yoluyla atılırken mesanenin yüzeyindeki hücrelerde değişime ve kanserli yapılara sebep
oluyor.
İşte size sigarayı bırakmak için bir neden daha.
Pipo ve puro kullanıcılarıda aynı riski taşıyor.
İçilen sigara miktarıyla risk artıyor, aşırı tüketim halinde hastalık içmeyenlere
göre 5 kat fazla görülüyor.
Sigara tüketimi erkeklerde meydana gelen mesane
kanserinin yaklaşık yüzde 50’sinden sorumlu, kadınlarda ise yaklaşık üçte
birinden.
Belirli meslek grupları
Kuaförler, metal işçileri, basım işçileri, baca işçileri, boyacılar,
tekstil işçileri ve kamyon şöförleri mesane kanseri görülme sıklığı bakımından
riskli gruplar.
Rakamlar ülkeden ülkeye değişiyor bunun nedeni birçok
ülkede son yıllarda bazı kanserojen maddelere yasak getirilmiş
olması. Örneğin Avrupa Birliği 22 aromatik aminin boyalarında kullanımını
yasaklamış.
Yaş,
Irk ve cinsiyet
Mesane
kanseri teşhisi konulan her 10 kişiden 9’u 55 yaşın
üstünde. Erkeklerde ve beyaz ırkta görülme olasılığı daha yüksek.
Kronik mesane iritasyon ve enfeksiyonları
Kronik idrar yolu enfeksiyonu, böbrek ve mesane taşı
gibi mesanede kronik irritasyona yol açabilen etkenler özellikle squamoz
tipli mesane kanseri için risk faktörü.
Mesane kanserinin en çok görüldüğü ülke Mısır.
Enfeksiyona yol açan bir çeşit parazit olan ‘Schistosomiasis’ Mısır ve
diğer bazı Afrika ülkelerinde yaygın.
Daha önce mesane kanseri geçirmiş olmak
Eğer daha önce mesane kanserine yakalandıysanız,
tekrar riskine karşı doktorunuz tarafından takibinizin düzenli yapılması
önemli.
Genetik ve ailede mesane kanseri öyküsü
Ailenizde mesane kanserine yakalanmış başka bir
bireyin olması.
Mesane kanseri oluşumu ile ilgili olduğu gösterilen en
önemli tümör baskılayıcı genler TP53 ve hücre siklüsü inhibitörleri RB, P21,
P27 ve P16'dır.
Daha önce radyasyon terapisi VE bazı ilaçların
kullanımı
Rahim ağzı kanseri veya tiroid hastalığı için
uygulanan radyoterapi, mesane kanseri riskini arttırabilir.
Uzun süreri kemoterapi ilacı siklofosfamid (Cytoxan)
kullanımı mesaneyi irrite edip kanser riskini arttırabilir. Bu nedenle
kullanım süresince mesane iritasyonundan kaçınmak için bol su tüketilmesi
tavsiye edilmektedir. 2-merkaptoetansulfonik asit (mesna)'nın profilaktik
uygulaması, hem siklofosfamidle ilişkili sistitleri hem de kanseri önleyebilir.
Uzun süre fenasetin etken maddesini içeren ağrı kesici
kullanımı.
Bir diyabet ilacı olan Atos- 2011’de bu ilaç FDA
tarafından Amerika’da kullanımdan kaldırıldı.
Mesane kanserinin belirtileri nelerdir?
En sık bulgusu idrarda ağrısız kanamadır.
Tıbbi adı hematüri. İdrar pas rengi ya da koyu kırmızı olabilir.
Hastaların yaklaşık %85’inde görülür. Kanama gözle görülebilir veya mikroskopik
olabilir. Bu belirtilerin bir kısmı mesane yolu enfeksiyonu ya da başka
hastalıkların belirtisı de olabilir. Mutlaka ihmal etmeyiniz ve
doktorunuza danışınız.
Bazı hastalarda sistit benzeri bulguları olabilir:
Sık idrara çıkma, idrar yaparken yanma, idrarı
boşaltamama hissi, zor idrar yapma gibi yakınmalar.
Bu yakınmalar başka rahatsızlılara bağlı olabileceği
gibi mesane tümörünün ilk belirtileri de olabilir. Mutlaka doktorunuza
danışınız.
İleri evrede diğer kanserlerde de görülen halsizlik
yorgunluk, kilo kaybı, kemik ağıları ile kendini gösterebilir.
Yazimin ucuncu bolumunde yasanmis hasta
oykulerini paylasacagim.
Saglikli gunler dilerim.
ET
Kaynak:
http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC2694323/
http://www.cancer.org/Cancer/BladderCancer/DetailedGuide/bladder-cancer-key-statistics
http://www.bcan.org/facing-bladder-cancer/frequently-asked-questions/general-information
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder