Kansızlık (anemi) ve Kanser Bölüm II

Kanserli kişilerde neden sıklıkla anemi (kansızlık) görülür?

Kemoterapiye bağlı olarak – Kemoterapinin amacı hızlı büyüyen kanser hücrelerini öldürmek ancak bunu yaparken sağlıklı hücreleri de öldürür: saç, tırnak, üretim organları hücreleri ve kırmızı kan hücreleri (alyuvarları) üreten kemik iliği gibi.  Alyuvarların azalması kansızlığa yol açar. Kemoterapiye bağlı kansızlık genellikle geçicidir ve tedavi bittiğinde düzelir.
Kemoterapi ayrıca ağızda yara, tat alma zorlukları ve bulantıya sebep olarak yemek yeme  ve dolayısıyla yeterli besin alma kapasitenizi azaltabilir. Bu da kansızlığa yol açabilir.

Radyoterapiye bağlı olarak

Kanamaya bağlı olarak – Ameliyat sonucu ya da kan kaybına yol açan kolon, mide gibi gastrointestinal sistem kanserlerinde gelişebilir.  Bu nedenle ozellikle 45-50 yaşın uzerindeki demir eksikliği saptanan hastalarda kolon ve mide kanserleri araştırılmalı ve kolonoskopi önemsenmelidir.

Jinekolojik kanserler vajinal kan kaybına, mesane kanseri hematuriye (kanama) ve akciğer kanseri hemoptiziye (ağızdan kan gelmesi) yol acarak demir eksikliği anemisine neden olabilir.

Kanserin kendisiGenelde, kanser hastalarında alyuvarlar normalden daha hızlı yıpranır ve yerine gelmesi daha yavaştır. Ayrıca kanser vücudunuzun kırmızı kan hücresi yapma kabiliyetini engeller ya da demir depoloma ve emilimi ile ilgili problemler yaratabilir.

Bazı kanserler böbreklerinizin ürettiği, alyuvar yapımını sağlayan, erythropoietin hormonu üretimini engeller.
Lösemi, lenfoma, myeloma kanserleri kemik iliği üretimini engeller ve kansızlığa yol açar. Kemik iliğine metastaz yapan kanserler de bu etkiye sebep olur.
Sebebi ne olursa olsun kansızlığın tedavisi önemlidir. Ciddi derecede kansızlık tedavinizi erteletebilir ya daha düşük doz ilaç kullanımı gerektirebilir. Ayrıca bazı tip anemiye sahip kişiler radyasyon tedavisine beklenen cevabı veremeyebilir.
Tedavi
Doktorunuz tedaviyi kansızlığın neden ileri geldiğine göre planlar. 

Eğer kansızlık demir eksikliğine bağlı ise doktorunuz diyet ve ilaçla tedavi (demir hapları) önerebilir. Demir özellikle alyuvarlar için çok önemli bir mineraldir, hemoglobin üretimine destek olur.
Demir içeriği yüksek besinler

KANSIZLIĞA karşı demir kaynağı besinler

·         Kırmızı et, tavuk ve balık (sardalya,ançovi)
·         Yumurta
·         İstiridye, tarak*
·         Ciğer
·         Enginar
·         Üzüm ve pekmez*
·         Kuru baklagiller
·         Kuru kayısı, kuru üzüm, kuru dut vb. kuru meyveler
·         Yeşil yapraklı sebzeler (ıspanak, pazı, semizotu)
·         Fındık, fıstık ve susam

*Kemoterapi süresince istiridye, tarak gibi çiğ ürünleri tüketmeyiniz.  Ayrıca pekmez şeker içeriği çok  yüksek bir besin yerine doğal bir besin olan üzüm tercih edilebilir.  


**Demir içeren gıdaları ya da hapı C vitaminiyle birlikte alırsanız vücudunuz demiri daha iyi emer.

Kan nakli, geçmişte birçok anemi için tek tedaviydi. Ancak nakiller, enfeksiyona neden olabilmesi ya da immün sistemi baskılayabilmesi gibi olası riskleri nedeniyle ancak ağır kansızlığı olanlara doktor yönlendirmesiyle uygulanmalıdır.

EPO (eritroprotein) ilaçları, alyuvar üretimini artırıcı özelliği olan ilaçların (eritropoetik ilaçlar) kullanımıdır. Eritroprotein insan vücudunda böbrek tarafından üretilen bir hormon ve alyuvar üretimine yardımcı rolü var. Bilim adamları 1985 yılında, bilim sentetik EPO yapmayı başardılar. EPO ilaçları, deri altına, genellikle haftada bir kez enjekte edilir. 


Uyarı!

FDA (Federal Drug Administration) 2008’de EPO ilaçları Aranesp, Epogen ve Procrit kullanımı ile ilgili bir uyarı yayımladı. Araştırmalara göre bu ilaçların böbrek hastalarında kullanımı risk taşıyordu. Ayrıca, bu ilaçların tümör büyümesini destekleyip hastaların hayatta kalma süresini kısaltabilme riski mevcuttu. 2010 yılında bu ilaçlara riskleri göz önünde bulundurularak kullanım maddesi getirildi.
Kansızlığın belirtileriyle nasıl başa çıkarım?

Kendinize yapabileceğiniz en büyük yardım vücudunuz yeterli sayıda alyuvar üretebilir hale gelene kadar kendinize hayatınızı hafifletmeye ve kolaylaştırmaya izin vermek.
İyi haber kansızlık çoğunlukla tedavi bittikten bir iki hafta sonra kaybolacaktır. Ancak belirtiler var olduğu sürece aşağıdaki önerileri uygularsanız faydasını göreceksiniz:

Özellikle uzun sure oturduktan ya da yattıktan sonra ayağa kalkarken yavaş hareketlerle kalkın.

Kafein, sigara ve alkol kullanmayın.

Bolca dinlenin. Her gece en az 8 saat uyumayı deneyin.

Gün boyunca 1-2 kısa şekerleme yapın (1 saat veya daha az)

Aktivitelerinizi sınırlayın, gerekli ve önemli şeylere harcayın.  Enerjinizi akıllıca kullanmak için öncelikleriniz belirleyin.

Yardım isteyin ve gerektiğinde işlerinizi delege edin. Aileniz ya da arkadaşlarınız yardım önerdiğinde kabul edin.

Dengeli beslenin ve yeterli protein tüketin. Vücudunuzun gerek duyduğu tüm kalori ve proteini içeren bir diyet uygulayın. Kaloriler kilonuzu korumaya yardım edecek, fazladan protein ise kanser tedavisi sırasında zarar gören dokuları tamir etmeye yarayacaktır.

Günde 8-10 bardak su için.

Yapabiliyorsanız hafifte olsa egzersiz yapın.
Sağlıkla kalın,
ET

Hiç yorum yok: