RAHİM AĞZI KANSERİ - Çeviri Araş. Gör. Gözde Demirsoy

 

Kadının üreme sistemine etki eden 5 ana kanser türü vardır, bunlar; rahim ağzı, yumurtalık, rahim, vajina ve vulva kanserleridir. Köken olarak jinekolojik kanser türleri olarak olarak gruplandırılırlar.

( Bunlara ek olarak çok nadir görülen fallop tüpü kanseri de eklenebilir.)

Bu yazı jinekolojik kanserlere yönelik sağlık  bilgilerini içermektedir.

Rahim Ağzı Kanseri nedir?

Kanser vücutta hücrelerin kontrolsüzce çoğalmasıdır. Kanser, daha sonra başka yerlere sıçrasa dahi daima başladığı yere göre isim alır.
Kanser rahim ağzında başladığında, rahim ağzı kanseri olarak isimlendirilir. Rahim ağzı ,rahmin sonunda ,daha aşağıdaki dar  kısımdır. Rahim ağzı, rahmin üst kısmıyla vajinayı(doğum kanalı)  birleştirir. Rahim, kadın hamile olduğunda  bebeğin gelişip büyüdüğü kısımdır. Rahim ağzı kanseri  düzenli test ve takiplerle korunması en basit jinekolojik kanserdir. Erken teşhiş edilip tedavi edildiğinde, iyileşme oranı yüksektir.

Kimler rahim ağzı kanserine yakalanır?

Bütün kadınlar rahim ağzı kanseri için risk altındadır. Genellikle 30 yaşın üzerindeki kadınlarda görülür. Amerika’da her yıl yaklaşık olarak 12.000 kadın rahimağzı kanserine yakalanmaktadır.
HPV (Human papillomavirüs) virüsü, rahim ağzı kanserinin temel nedenidir. HPV ,cinsel ilişki esnasında insandan insana geçen bir virüstür. Cinsel yönden aktif insanların en az yarısı hayatlarında HPV ile tanışacaktır, fakat bazıları rahimağzı kanserine yakalanacaktır.

Belirtileri nelerdir?

Erken dönemde rahim ağzı kanseri belirti vermeyebilir. İlerlemiş rahim ağzı kanseri normal olmayan cinsel ilişki sonrası vajinal kanama ile kendini gösterebilir. Eğer bu belirtiler sizde mevcutsa, doktora görünmelisiniz. Bunlar kanser dışı nedenlerden de kaynaklanabilir, fakat bunu bilmek için doktora gitmelisiniz.

Testler kanserden korur mu, yoksa erken teşhis  mi eder?

Rahim ağzı kanseri teşhis eden ya da koruyan 2 test mevcuttur.

Pap- smear test; Kanseröz doku tespiti, tedavi edilebilir hücre değişimlerini kontrol eder, böylelikle rahimağzı kanserinden korunabilir.Pap-smear test aynı zamanda rahim ağzı kanserinin, tedavi etkinliği yüksek olan erken tespitini yapar. Pap smear test21-65 yaşındaki kadınlara önerilmektedir.

Pap- smear test sadece rahim ağzı kanserinde kullanılır, diğer jinekolojik kanserlerin tespitinde kullanılmaz.
HPV Testi; rahim ağzında kanser öncesi hücre değişimlerine sonrasında rahim ağzı kanserine neden olabilen HPV virüsünü tespit eder.

 

Ne zaman rahim ağzı kanseri için test yaptırmalıyım?

Pap-smear testi ulaşılabilir en güvenli ve etkili testlerden bir tanesidir. Düzenli pap-smear testi yaptırmaya 21 yaşında başlamalısınız. Eğer pap-smear testiniz normalse, doktorunuz size 3 yıl boyunca başka bir pap-smear testi yaptırmanıza gerek olmadığını söyleyebilir.

HPV testi 30 yaşında ve üstü kadınlarda Pap-smear testiyle beraber rahim ağzı kanserini tespit etmek için kullanılır. Aynı zamanda  21 yaşı ve üstünde şüpheli pap-smear sonucu olan kadınlarda kullanılır.

Eğer 30 yaşındaysanız, HPV testini, pap-smearle beraber seçmelisiniz. Eğer sonuçlar normalse, rahim ağzı kanserine birkaç yıl içerisinde yakalanma şansınız oldukça düşüktür. Doktorunuz bir sonraki tarama için 5 yıl kadar bekleyebileceğinizi söyleyebilir.

21-65 yaş arasındaki kadınlar için-çocuk sahibi olmayı düşünmek için yaşlı olduğunuzu düşünseniz ya da artık cinsel birliktelik yaşamıyor olsanız dahi- doktor yönlendirmesiyle pap-smear testi yaptırmak önemlidir. Doktorunuz size pap-smear testine ihtiyacınız olmadığını söylediğinde, aşağıdaki kriterlerin sizin için  uygun olup olmadığını kontrol edin;

-65 yaşın üstündeyseniz ve sonuçlarınız birkaç yıldır normal çıkıyorsa

-Rahim ağzınız, total rahimin alınması ameliyatıyla kansere bağlı olmayan nedenlerden dolayı alındıysa ( tümör gibi nedenlere bağlı olarak)

Rahim ağzına yakalanma şansı nedir?

Yaklaşık bütün rahim ağzı kanserlerinin nedeni HPV’ dir. Eğer erken yaşta cinsel ilişkiye girmeye başladıysanız ya da partneriniz başka kişilerle birlikte olduysa, HPV ile tanışmaya başlamıştırsınız. Her halükarda cinsel birliktelik yaşayan her kadın risk altındadır.

HPV ‘ nin pek çok tipi bulunmaktadır. Genellikle HPV kendiliğinden gider, ama kaybolmazsa rahim ağzı kanserine neden olabilir. HPV’ye ek olarak şunlara sahip olmak rahim ağzı kanseri riskinizi arttırır;

-Sigara içme

-HIV’li olmak ( AIDS’e neden olan virüs) veya vücudunuzun savunma sistemini oldukça yoran başka bir duruma sahip olmak
-Doğum kontrol haplarını uzun süre kullanıyor olmak ( 5 yıl ve fazlası)
-3 ya da daha fazla doğum yapmış olmak

Rahim ağzı kanserinden nasıl korunabilirim?

HPV aşısı olun. Vulva ve rahim ağzı kanserine neden olan HPV tipleri için koruma sağlar.3 doz uygulanır. Bu aşı 11-12 yaşındaki kızlara önerilmektedir. 13 ‘den 26 yaşında kadar olan daha önce bu aşı dozların birini ya da hepsini  olmamışlara ek olarak şunlar  önerilir.( Bu aşı kızlara 9 yaşından itibaren yapılabilir) ;

-Rahim ağzı kanseri için doktorunuzu düzenli olarak ziyaret ediniz,

- Pap-smear sonucunuz normal değilse, doktorunuzla bu durumun takibini yapın
-Sigara içmeyin,

- Cinsel ilişki sırasında kondom(prezervatif) kullanın*,

-Cinsel partnerlerinizi limitleyin.

*HPV enfeksiyonu kadında da erkekte latex kondomla kaplı genital bölgede de meydana gelebilmektedir. Kondomun  HPV’ den koruyucu etki mekanizması bilinmese de kondom kullananlarda rahim ağzı kanseri oranları düşüktür.

Kaynak:

http://www.cdc.gov/cancer/cervical/pdf/cervical_facts.pdf

Çeviri:

Araş. Gör. Gözde Demirsoy
Adnan Menderes Üniversitesi
Doğum-Kadın Sağlığı Ve Hastalıkları Ana Bilimdalı