.jpg)
Bu kitapçıktaki bilgileri kaynak göstererek sizlerle payaşmamıza imkan veren Ege Üniversitesi araştırma görevlisi sayın Hanife Özçeliğe çok teşekkür ediyoruz.
Ağrı tedavi edilebilen bir semptomdur. Bu
tedavide sizin de önemli bir rolünüz var. Sağlık
ekibinin ağrı ile ilgili
sorgulamalarında, ağrınızı iyi
bir şekilde tanımlamanız, etkili
bir ağrı kontrolü için önemli. Yaşadığınız ağrı size özgü ve size özel bir tedaviyi gerektirir.
Ağrı, akut ya da kronik
olabilir. Kronik ağrı, (ısrarcı ağrı) orta ya da ciddi seviyede, kalıcı ya da birkaç ay sürebilen bir ağrıdır. Kanser
kronik ağrıya sebep olabilir. Etkili bir ağrı yönetimi
kronik ağrı yaşayan hasta için önemlidir.
Kanser
hastası neden ağrı yaşar?
Bunun birçok nedeni olabilir.
Kanser hücreleri (tümörler) vücudunuzun farklı alanlarına yayılabilir ya da zarar
verebilir, bu bir ağrı nedenidir. Örneğin; tümör kemik dokuya yayılım gösterdiğinde
ya da bir sinire bası oluşturduğunda.
Kanser ağrısının
farklı nedenleri olabilir mi ?
Evet, ağrınız kanser ile ilişkili
olabildiği gibi diğer birçok farklı neden
de ağrıya neden olabilir. Bunlar arasında;
_ Kanser tedavileri kemoterapi,
radyoterapi, cerrahi ya da bazı tıbbi
testler
_ Kanser uzak vücut bölgelere yayılım göstererek
diğer dokulara zarar verdiğinde
_ Kanser ile ilgili olmayan örneğin
artrit gibi diğer sağlık problemlerinde
_ Baş ağrısı,
kas ağrısı ya da mide ağrısı gibi diğer sağlık problemlerinde
_ Günlük alışkanlıklarda bir değişiklik
olduğunda, daha az hareket edildiğinde ya da farklı bir yatış pozisyonunda uyuduğunda
Ağrıyı artıran durumlar var mı?
Evet ağrıyı etkileyen birçok faktör bulunabilir.
Bunlar arasında; Korku, sinirli ve gergin olma, kötü hissetme ya da yorgun olma
yaşadığınız fiziksel ağrının
etkisini daha da artırabilir.
Geleceğin belirsiz olması, ölümden korku, ağrı yaşama korkusu sinirli ve gergin
hissetmenize neden olabilir. Günlük aktivitelerinizi yapamıyor olmanız, yalnız
hissetme, hüzünlü olmanıza sebep olabilir Saygınlık ve güç kaybı hissiniz, hastalık nedeni ile kırılgan
olmanız, başarısızlıklar ve kayıplar hakkında hayal kırıklığına uğrama hissi kızgın
olmanıza neden olabilir. Bazen günlük olarak yaşadığınız bazı diğer problemler de ağrınızın artmasına sebep olabilir. Örneğin; ekonomik ya da sorumluluğunuz
altında bulunan aile üyelerinin bakımı ile
ilgili sıkıntılar...
Aile üyelerinin ya da bir arkadaşınızın
desteği bu sıkıntılarla başetmede size yardımcı olabilir. Hastalarımız genelde yaşadığı ağrı ile
ilgili konuşmak istememektedirler. Ama unutulmamalıdır ki ağrı ile yaşamak zorunda değilsiniz, ağrı tedavinizin etkili olmadığı anlamına gelmez ve ağrınızın olduğunu
bildirmeniz ve ifade etmeniz kendinizi zayıf ve başarısız hissetmenize neden
olmamalıdır.
Asla kendinizin sıkıntı veren
ve sürekli sızlanan biri olduğunuzu düşünmemelisiniz. Bu konuda konuşmak sağlık ekibinin ağrınızı daha iyi kontrol altına alabilmesi
için, uygun girişimleri yapabilmesine olanak sağlar.
Ağrıyı nasıl ifade edebiliriz/ tarif
edebiliriz?
Ağrı öykünüz bazı sorulara cevap vermelidir.Bu sorular;
_ Ağrınız ne zaman başladı?
_ Ağrınız başladığı zaman siz ne yapıyordunuz?
_ Ağrınız nerede?
_ Ağrınız ile ilgili ne hissettiniz?
_ Ağrınız ne şiddette?
_ Daha önce böyle bir ağrı yaşadınız mı?
_ Ağrınız ne kadar sürdü?
_ Ağrınızı artıran ya da azaltan bir şey var mı?
_ Ağrınızı azaltmak ya da ortadan kaldırmak için
herhangi bir ilaç aldınız mı?
_ Aldığınız ilaç ağrınızı ne kadar etkili oldu?
Ağrınızı ayrıntılı tarif edebilmeniz için, bu sorular doğrultusunda
oluşturulabilecek bir ağrı günlüğü
tutmanız oldukça etkili olabilir.
Ağrıyı kontrol edebilecek ilaçlar var mıdır?
Ağrınızın şiddeti ve tipine özgün etkin kontrolü
sağlayabilecek birçok farklı ilaç
vardır. Bu ilaçlar ağızdan alınabilen tablet, kapsül formunda, cilde yapıştırılan
“flaster” şeklinde ve deri altı dokuya veya damar içine uygulanabilen
enjeksiyonlar şeklinde hazır
olarak bulunmaktadır. Daha az olarak ve ağrının bu yöntemlerle kontrolü sağlanamadığı durumlarda cerrahi müdahale ile sinir
bloğu ya da bir katater aracılıyla omurgaya yerleştirilen bir implant ile ağrı kontrolü yapılabilmektedir.
Ağrı kontrolünde en sık kullanılan ilaçlar
hangileridir?
Ağrı kontrolü için kullanılan bu ilaçlara “analjezik”
denilir. Ağrı seviye ve tipine özgü farklı analjezik ilaçlar vardır. Temel hedef,
ağrının ortaya çıkmadan engellenmesidir. Ağrınızı ne kadar iyi tarif ederseniz o derece
etkili kontrol edilmeye çalışılır. Verilen ilaçları sağlık ekibinin size önerdiği sıklıkta ve dozda almanız
gerekir.
İlacı almayı durdurmanız ya da ilaç dozunda yaptığınız ani değişiklikler
hem ilaçların yan etkilerinin oluşmasına hem de etkisiz bir ağrı kontrolüne sebep olabilir.
Ağrınızın kontrolü için kullanılan analjezik ilaçlar arasında;
· Non-steroid antiinflamatuvar ilaçlar
(NSA_) ve parasetamol
· Opioid analjezikler
· Adjuvan analjezikler
Devam edecek
Kaynak:
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder