web sitesinden alıntıdır. ‘Kansersiz Yaşam Derneği’ kurucusu Sayın Dida Kaymaz’a ait bu sitede harika yazılar var, fırsat buldukça göz gezdirmeniz dileğiyle. Kansersiz Yaşam Derneği üyesi Uzman Psikolog Pelin Erbil'in yazısının son bölümü.
Çocuklarla iyi ve kötü deneyimleri paylaşma
Çocuklarla geçirilen her an çok değerlidir. Muhakkak hastalığın ve tedavilerin etkilerini yaşarken çocuklarla nitelikli zaman geçirmek zor olabilir.
Bazı öneriler:
Gülmeyi planlayın.Gülmek hepiniz için iyi bir ilaç olacaktır. Eğlenin. Birbirinizle zaman geçirmenin değerini daha iyi anlarsınız.
Çok fazla enerji gerektirmeyen faaliyetler planlayabilirsiniz. Okuma, TV/DVD seyretme, hikaye yazın.
Eğer hastanedeyseniz:
Çocuklar sizi ziyarete gelebilirler. Görüşmeleriniz odanızda veya hastanede kafeteryasında olabilir.
Telefonda konuşun.
Sesinizi kaydederek çocuğunuza istediklerinizi söyleyebilirsiniz.
Beraber resimler çektirin.
Sizi ziyarete geldiklerinde ufak hediyeler verebilirsiniz.
Çocuklar hastanelerdeki mekanik aletlerle çok ilgilidirler. Yatağınızın nasıl çalıştığını anlatın, hemşire çağırma düğmesini, yemek zilini vb gösterin. Hastanede kalış süreniz
içerisinde sağlık personelinin size karşı nasıl davrandıklarını anlatın.
Evde:
Ufak bir çocuk bile hasta olan yakınına yemek verebilir veya gazete/dergiyi getirebilir. Kendi başlarına zaman geçirmelerine imkan tanıyın.
Vücut hakkında bir kitabi beraber okuyun. Kanserin vücudunuzdaki yerini gösterin.
Küçük çocuklarla rol yapma tekniğini kullanın.Çocuklar hislerini oyunlarında dile getirirler. Onları dikkatle dinleyin. Hissettiklerinizi yapma bir bebek üzerinde gösterin.
Çocuğunuzdan hasta ebeveyninin resmini çizmesini isteyin. Bu da duygularına dile getirmesi için iyi bir yöntemdir.
“Hasta olduğum zaman” başlıklı bir hikaye yazın.
Kanser olmuş başka kişilerin yazı ve kitaplarını bulun ve çocuğunuzla beraber okuyun.
Sevdiğiniz şarkı, şiirleri çocuğunuzla paylaşın.
Size ve ailenize yardım edecek bir slogan bulun veya yaratın. Bu sloganı poster şekline getirip asın.
Çocuğun, ebeveynin ihityaçlarını anlaması iyi bir zamanlama ve hassasiyet gerektirir. Çocukta, ebeveyn gibi, kızgınlık, red etme, umut, kabullenme, korku duygularını yaşar.
Çocukların yaşları nedeniyle özel ihtiyaçları vardır, ancak bu ihtiyaçlar hastalığın değişik evrelerinde değişebilir.
Hangi yaştaki çocuğa ne bilgi verilir:
Eğer çocuklar ufaksa söylemek daha zordur. Çok ufak çocuklar hastalığı anlamayabilirler. Çünkü onlar genelde -mevcut anda ne olduğuyla – ilgilidirler. Sade açıklamalar
beklerler. Verilen bilginin tekrarlanması gerekir. Eğer çocuklar daha büyükse, kötü ve iyi hücreler olarak kanseri anlatabilirsiniz. Ne kadar bilgi verileceği çocuktan çocuğa
değişir. Çocukların yaşları büyüdükçe hastalıkları ve gerektirdiği tedavileri daha kolay anlayabilirler. Çocukların yaşları neyi anlayabilecekleri konusunda bir göstergedir. 8 yaşında bir çocuk 3 yaşında bir çocuktan daha kolay anlayabilir.
beklerler. Verilen bilginin tekrarlanması gerekir. Eğer çocuklar daha büyükse, kötü ve iyi hücreler olarak kanseri anlatabilirsiniz. Ne kadar bilgi verileceği çocuktan çocuğa
değişir. Çocukların yaşları büyüdükçe hastalıkları ve gerektirdiği tedavileri daha kolay anlayabilirler. Çocukların yaşları neyi anlayabilecekleri konusunda bir göstergedir. 8 yaşında bir çocuk 3 yaşında bir çocuktan daha kolay anlayabilir.
5 yaş ve altı:
Bu yaştaki çocuklar ayrılıktan, yanlız kalmaktan ve yabancılardan korkarlar. Eğer hastanede kalacaksanız, çocukla beraber kalacak kişinin daha önceden tanıdığı bir kişi olmasını
organize edin. Hastaneden kısa sürede döneceğinize dair çocuğunuzu ikna edin. Ayrı olsanız bile kendisini düşündüğünüzü söyleyin. Ebeveyni hastanede ziyarete gelmesi durumunda, sevdiği bir oyuncağını yanına almasını söyleyin.
Küçük çocuklar çoğu zaman olağanüstü güçleri olduğunu ve isteklerinin gerçekleşeceğini düşünürler. Ebeveynin hastalığından suçluluk duyarlar. Ebeveyn hakkında düşündükleri,
yaptıklarının hastalığına neden olmadığından emin olmasını sağlayın.
6-11 yaş arası:
Bu yaş grubundaki çocuklar ebeveynin sağlığından endişe duyarlar. Üstlerine baskı kurmamak gerekir ve detaylardan endişe duymaları engellenmelidir. Bu yaş grubundaki çocuklar, vücudun organları ve fonksiyonlarıyla ilgili sınırlı bilgileri vardır. Bu nedenle kanser ve vücuttaki etkileri konusunda öz bilgi verilmelidir. Çocuklar hastalıkla ilgili endişelerini yeme alışkanlığında bozukluk, arkadaş ilişkilerinde ve okulda bozukluk olarak yaşayabilirler.
Ergenlik çağı:
Ergenler, içinde bulundukları zor dönem nedeniyle ebeveynin hastalığını zor yaşarlar. Duygularını karışık ve ikilemlidir. Ne hissettiklerini ifade etmede ve hasta ebeveynle konuşmada zorluk çekerler.
Tam kendilerini büyümüş hissetikleri anda duygularını ifade etmek ergenler için çocuksu bir davranış olarak algılanabilir. Bu nedenle ebeveynle konuşmayı kesebililrler. Bu davranış kendilerini daha kuvvetli gösterme isteğinden kaynaklanır.Ebeveynle konuşmayı redetmeleri durumunda, yakın başka bir kişiyle konuşmaları tavsiye edilir.
Ergenlik çağındaki çocuklar ailede oluşan kanserle başa çıkmayı zor bulurlar. Evden uzaklaşmak isteseler bile, ev ortamından çıkıncada evde olmayı arzu edebilirler ve bu durumdan dolayı suçluluk hissederler. Hastalık haberi daha çok sorumluluk almalarını gerektirir. Yardımlarının hasta ebeveyne faydası olduğunu belirtmek kendilerine değer verildiği hissini yaşamalarına neden olur.
Çocuklar başka duygular hissederler:
• Bazı çocuklar ebeveynlerinin hastalığından kendileri adına üzüntü duyarlar. Ebeveyn için üzülmediklerinden dolayı kendilerini suçlu hissederler.
• Bazı çocuklar suçluluk duygularından dolayı olağanüstü iyi olurlar ve kendilerine üst sınırda standartlar hedeflerler.
• Bazı çocuklar ebeveynden koparlar, ebeveyni kaybetme korkusundan dolayı bağımsız olma arzusu uyanır.
• Bazıları duygularını saklamak için istenmeyen davranışlara girerler.
• Hasta ebeveynle beraber olmak için hasta olduklarını söylerler. Ufak bir sağlık sorununu bile abartarak söylerler.
• Bazı çocuklar kanser olacaklarından korkarlar.
• Ebeveynin hastalığına karşı duyulan üzüntü, dikkat eksikliği, uykusuzluk, yatak ıslatması gibi çocuksu davranışlar şeklinde görülür.
• Bazı çocuklarda iştah kaybı, mide ağrısı, baş ağrısı gibi fiziksel şikayetler gözlemlenir.
Bütün bu davranışlar geçicidir. Ancak çocuğa kendisini anladığınızı, sevdiğinizi ve davranışlarını kabul ettiğinizi gösterin.
Çocuğun sorularına cevap olarak:
• “İleride ne olacağını bilemiyorum. Ama şu anda yaşadığımız ana odaklanalım.Eğer durumumda bir değişiklik olursa size söyleyeceğime söz veriyorum. Aklına gelen soruları bana sormaktan çekinme, sana en doğru şekilde cevapları veririm”.
• “Doktorlar iyileşmem için çok fazla şansım olduğunu söylüyorlar. Bende buna inanıyorum ve sizin/seninde inanmanı istiyorum. Bir değişiklik olursa söylerim”.
• “Bazen insanlar kanserden ölebiliyorlar. Ancak bu benim durumum değil, çünkü doktorlar günümüzde tedavi için bir çok olasılık olduğunu belirttiler”.
• “Şu anda daha fazla bir şey bilmemiz imkansız. Birinci tedaviler sonlandığında daha çok bilgi verebilirim”.
• “Kanserim tedavisi oldukça zor bir aşamada ancak ben ve doktorlarım tedavi olabilmem için elimizden gelen bütün gayreti gösteriyoruz. Şu anda bunu ne kadar yapabileceğimizi bilemiyorum. Sizden tek istediğim aklınıza gelen bir şey olursa lütfen benimle konuşun”.
Kaynak:
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder