Hasta olan ben değilim… --Klinik Psikolog Zeliha Eren


“Bu hayatta bizi en çok ne korkutur?” sorusunun cevabı “Sevdiklerimizin başına kötü bir şey gelmesidir.” Hepimiz sevdiğimiz insanlarla uzun ve sağlıklı yıllar geçirmek isteriz. Bundan daha doğal bir şeyde olamaz zaten. Ama sizlerinde bildiği gibi işler böyle yürümeyebiliyor. Bizi ve sevdiklerimizi etkileyen bir çok olayla karşılaşabiliyoruz. Hastalıklarda bu olayların önemli bir kısmını oluşturuyor.
Neler oluyor hastalıkla karşılaşınca?
İç içe geçmiş bir sürü şey yaşanıyor. Şok, ne yapacağını, nasıl davranacağını bilememe, sevdiğiniz kişiyi kaybetme ihtimali ve daha bir sürü şey. En önemli nokta ise sizlerinde paylaşımlarınızda söylediğiniz gibi “hasta olan ben değilim” ve bu durumun yarattığı suçlulukla baş etme. Nasıl hasta olan kişi “bu neden benim başıma geldi?” diyorsa hasta yakını olarak sizlerin de “neden o?” sorusunu sorguladığını ve cevap bulamadığını biliyorum. Bu sorgulamaların temelinde “sevdiğimizi kaybetme” düşüncesi yatar. Yazının başında da söylediğim gibi hayatta en korktuğunuz şeyle karşılaşmak kadar insanı zorlayan bir durum olamaz. Hasta olmamak bu süreçten daha az etkileneceğiniz anlamına gelmiyor.
Hasta yakını olarak ne yapabilirim?
Paylaşımlarınızda da belirttiğiniz gibi hepiniz bu süreçte elinizden gelini yapıyorsunuz. Ancak sizlerinde bildiği gibi uzun soluklu bir süreçten bahsediyoruz. O nedenle kendiniz için yapacaklarınızın da önemli olduğunu düşünüyorum. Uçaklarda güvenlik ile ilgili yapılan sunumu birçoğunuz biliyorsunuzdur. Oksijen maskesini önce kendinize sonra çocuğunuza takın der. Eğer siz iyi olursanız sizden daha fazla desteğe ihtiyaç duyan kişiye yardım edebilirsiniz. Burada hasta yakını olmayı da bu duruma benzetiyorum. Siz iyi olmazsanız ona gereken desteği vermekte zorlanabilirsiniz.
Siz ona destek olurken korkularınızı, zorlandığınız noktaları, sorumluluklarınızı paylaşacağınız size destek olan birilerinin olması çok önemlidir. Bu süreç sizin tek başına baş edebileceğiniz bir süreç değil. Güvendiğiniz kişilerle bu süreçte paylaşımda bulunmak biraz nefes almanızı sağlayacaktır.
Bunun yanında her hasta işini gücünü yapamayacak kadar kötü durumda olmayabiliyor. Ona yardım edelim derken hem kendinizi hem de onu bağımlı hale getirmemek çok önemli. Eminim hastalarınızın kendi başlarına yapabileceği işlerde vardır. Onların bu işleri yapmalarına fırsat vererek hem onun kendini işe yaramaz hissetmemesini sağlamış olursunuz hem de sizin yükünüz azalmış olur.  
Başka önemli bir nokta ise içinizden geçenleri birileri ile paylaşmanızdır. Korkular ile baş etmenin en etkili yolu onları güvendiğiniz biri ile paylaşabilmektir. Yalnızca korkuları değil sizleri zorlayan her noktayı. Bir çok hasta yakını bu süreçte yorulduğunu, zorlandığını ifade etmekten çekinir. Bunları ifade etmek hasta ile gereken şekilde ilgilenmemek olarak değerlendirilir. Bunları ifade etmenin insan olmaktan başka bir açıklaması yoktur.  Daha önce de söylediğim gibi uzun soluklu bir süreçte yorulmanız kadar normal bir şey olamaz.  Zorlansanız da, yorulsanız da ve bunları ifade etseniz de siz elinizden gelenin en iyisini yapıyorsunuz.
Önemli diğer bir nokta ise her şeyin sizin kontrolünde olmadığı, olamadığıdır. Bunu duymaktan hoşlanmadığınızı biliyorum. Ancak hastalık gibi durumlarda kontrol edemediğiniz ve kabul etmekten başka yapacak bir şeylerin olmadığı durumlarla karşılaşmanız kaçınılmazdır. Burada hatırlamanız gereken nokta kontrolünüz dışındaki gelişmelerin sizin hastanızla ne kadar ilgilendiğinizle ilgili olmadığı ve hastalığın kendine ait zorlukları olduğu gerçeğidir.
Her şeyi kendinizle ilgili değerlendirirseniz suçluluk duygusunun yarattığı olumsuz ruh hali hem sizi hem de hastanızı etkileyeceğidir. Sizlerin yeni yüklere değil yolunuza devam etmenizi destekleyecek güce ihtiyacınız var. Bunu hatırlamak enerjinizi gereken yerlere vermenizi destekleyecektir.
Bende bu süreçlerden geçtiğim için çok zor olduğunu biliyorum. Sizlerle paylaştığım noktalar hem benim hem de destek verdiğim kişilerin çok işine yaradı. Umarım sizler içinde faydalı olur. Hepinize kolay gelsin.

Klinik Psikolog Zeliha Eren



4 yorum:

Adsız dedi ki...

çok aydınlatıcı ve destekleyici emeğinize sağlık evet bazen ne yapacağını nasıl davranacağını şaşırıyor insan

Adsız dedi ki...

hasta olduğunu bilip aynı zamanda destek olurken, hastasın hissi vermeden yanında olmak gerekiyor. Birazda bu konularda destek olacak argüman bulup bilgilenmekte çok önemli.

Токтаи Селин dedi ki...

teyzemin rahatsız oldugunu öğrendiğim andan itibaren ona daha nasıl yardımcı olabilrim diye düşündüm. bu konuda bana yardımcı olan başta ebru hanım olmak üzere zeliha hanıma çok tşşkr ederim

Unknown dedi ki...

ufacik bir katkimiz olabildiyse ne mutlu bize. sevgiyle kalin.