Prostat kanseri Türkiye’deki erkeklerde deri, akciğer ve barsak tümörlerinden sonra en sık görülen tümördür. Özellikle gelişmiş ülkelerde prostat kanseri sıklığı artmaktadır buna karşın prostat kanseri'nin ölüm hızı azalmakta ve hastalık daha erken tanı almaktadır.
Prostat kanseri prostat dokusunda kanser (malign) hücrelerinin oluştuğu bir hastalıktır.
Prostat erkek üreme sisteminde mesane (idrar toplayan ve boşaltan organ)'nin hemen altında ve rektum (kalın barsağın alt kısmı)'un önünde yerleşmiş bir bezdir. Yaklaşık bir ceviz büyüklüğündedir ve üretra (mesane'den idrarı boşaltan tüp)'nın bir parçasını sarar. Prostat bezi meninin bir kısmını oluşturan sıvıyı üretir.
Prostat kanseri esas olarak yaşlı erkeklerde bulunur. Erkekler yaşlandıkça prostat daha da büyüyebilir ve üretra yada mesaneyi engelleyebilir. Buda işeme güçlüğüne yada seksüel fonksiyon bozukluğuna neden olabilir. İyi huylu prostat büyümesi (BPH) denilen durum kanser olmamasına rağmen BPH'yi düzeltmek için cerrahi gerekebilir. BPH yada prostat'daki diğer problemlerinin belirtileri prostat kanseri belirtilerine benzeyebilir.
Prostat Kanseri Belirtileri
Aşağıdaki ve diğer belirtilere prostat kanseri sebep olmuş olabilir. Diğer durumlar da aynı belirtilere sebep olabilirler. Aşağıda problemlerin herhangi birinin varlığında doktora başvurulmalıdır.
Azalmış yada kesik kesik idrar akımı
Sık işeme (özellikle geceleri)
Zorlanarak işeme
İşeme sırasında yanma veya ağrı
İdrar ya da menide kan
Geçmeyen sırt, kalça ya da pelvis ağrısı
Ağrılı ejekülasyon (boşalma)
Prostat kanseri için düzenli bir taramaya gitmelisiniz.
50 yaş ve üzerindeki erkekler yılda bir parmakla rektal muayeneye gitmeli ve prostata özgül antijen (PSA) için kan testi yaptırmalıdır.
Ailesinde prostat kanseri öyküsü olan ya da afrikalı-amerikan etnik kökeninden olmak gibi yüksek risk grubundaki erkekler 40 yaşından önce taramaya başlamalıdırlar.
Aşağıdaki belirtilerden herhangi biri varsa doğrudan en yakın hastanenin acil servisine gidin:
Üriner sistem enfeksiyonu- işemede yanma ve ağrı, işemeye yetişememe, sık işeme, sıklıkla ateşle birlikte
Mesane tıkanması- Yeterli sıvı alınmasına rağmen çok az yada hiç işeyememe; zorlamaya rağmen çok az idrar yapmak; dolu mesaneye bağlı ağrı
Akut böbrek yetmezliği- Yeterli sıvı alınmasına rağmen biraz rahatsızlıkla birlikte az ya da hiç işeyememe
Özellikle sırt,kalça ya da uylukta derin kemik ağrısı ya da kemik kırığı- İleri prostat kanserinin kemiklere yayıldığının muhtemel bir bulgusu
Omurilik basısı gerçek bir acildir ve kanserin ilk bulgusu olabilir. Bu durum kanser omurganın omurlarına ve kuyruk sokumuna yayıldığı zaman görülür. Güçsüzleşen omur fonksiyonla ilgili problemler ve belirtilere neden olarak omuriliğin üzerine çökebilir.
Belirtiler baskılanan omurganın seviyesine bağlıdır.
Bacaklarda güçsüzlük ve yürümede zorluk, işeme ve barsak hareketlerinde artan zorluk, mesaneve barsak kontrolünde zorluk ve kasıklarda ve ayaklarda azalmış hislenme, uyuşukluk ve karıncalanma akut omurilik basısına işaret eden başlıca belirtilerdir.
Sıklıkla bunlardan önce genellikle tek taraflı kalça ağrısı ya da birkaç gün ya da haftalık sırt ağrısının olması.
Bu tip belirtilerin en yakın hastanenin acil bölümünde hemen değerlendirilmesi gerekir. Hemen yapılacak tedavide geç kalınması kalıcı omurilik hasarı ile sonuçlanabilir.
Prostat bezi ve kanı inceleyen testler prostat kanserini saptamak (bulmak) ve tanı koymak için kullanılırlar. Aşağıdaki test ve yöntemler kullanılabilir:
Parmakla rektal muayene (Rektal tuşe-DRE): Rektum muayenesi. Doktor ya da hemşire kayganlaştırıcı sürülmüş eldivenli parmağını rektuma sokar ve rektum duvarı üzerinden prostattaki yumru ve anormal alanları hisseder.
Prostata özgül antijen (PSA) testi: Kandaki PSA düzeyinin ölçüldüğü bir testtir. PSA prostat kanseri olan erkeklerin kanlarında yüksek miktarda bulunabilen prostat bezi tarafından üretilen bir maddedir. Prostat enfeksiyonu ya da iltihabı veya BPH (büyümüş, kanser olmayan prostat bezi)'si olan erkeklerde de PSA düzeyleri yüksek olabilir.
Transrektal ultrason: Bu yöntemde yaklaşık bir parmak büyüklüğünde olan parça prostat bezini kontrol etmek için rektuma sokulur. Bu parça iç organ ve dokulara yüksek enerjili ses dalgaları gönderir ve yankılar oluşturur. Bu yankılar sonogram adı verilen bir vucut dokusu resmi oluşturur.
Transrektal ultrason biyopsi yöntemi sırasında da kullanılabilir.
Biyopsi: Daha sonra mikroskop altında bir patoloğun bakabileceği şekilde hücre ve dokuların çıkarılması işlemi. Patolog biyopsi örneğini kanser hücrelerini arayarak inceleyecek ve örneğin Gleason skorunu belirleyecektir. Gleason skoru 2'den 10'a kadar sıralanır ve tümörün hangi olasılıkla yayılacağını tanımlar.
Transrektal biyopsi: Rektumdan prostat'a ince bir iğne sokularak prostatdan doku çıkarılması işlemi. Bu yöntem genellikle iğneye rehberlikte yardımcı olsun diye transrektal ultrason kullanılarak yapılır. Bir patolog dokuyu mikroskop altında kanser hücrelerini aramak için inceler.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder