Metnin orijinali: http://pinklotusbreastcenter.com/breast-cancer-101/2013/05/a-patients-journey-angelina-jolie/
Angelina Jolie’nin Doktoru Dr.Kristi Funk’ın Blog Paylaşımı
Angelina New York times’da hikayesini paylaşacağı sözünü verince ben de BRCA gen mutasyonu hakkında bilgi arayan kadınlar için bir yazı yazmaya karar verdim.
Bu yazı Angelina’nın tedavisinin önemli aşamalarını kapsıyor. Bu yazıyı okurken, her kadının tedavisinin farklı olacağını unutmayın. Ameliyat herkes için en iyi karar olmayabilir, alternatifler vardır. Angelina’nın dediği gibi asıl önemli olan seçeneklerinizin farkında olmanızdır.
1.AŞAMA: Veri ve Bilgi Toplama
-BRCA BReast CAncer (Göğüs kanseri) kelimelerinin ilk 2 harfinden oluşmuş bir isimdir. BRCA genleri vücunuzda kanser ortaya çıktığında onlarla savaşır. Fakat bazı ailelerde bir jenerasyondan diğerine geçerken BRCA geni mutasyona uğrar veya bozulur. Göğüs kanserlerinin 5-10%’ı ve yumurtalık kanserlerinin 14%’ü aileden gelen BRACA1 veya BRCA2 genetik mutasyonundan dolayı olmaktadır.
-BRCA1 ve BRCA2 gen mutasyonuna sahip kadınların 87% göğüs kanseri ve 54% yumurtalık kanseri olma riski vardır. Genel popülasyonda bu oran göğüs kanseri için 12% ve yumurtalık kanseri için 1%’den azdır. Mutasyonu önlemenin yolu şu an yoktur.
-Eğer ailede göğüs veya yumurtalık kanserine yakalanmış birisi var ise bir gen testi yapılmalıdır. Angelina’nın annesi maalesef yumurtalık kanserine yakalanarak aramızdan ayrılmıştı. Angelina’nın anneannesine de yumurtalık kanseri teşhisi konmuştu. Bu aile hikayesinden dolayı genetik bir test yaptırmak şart oldu.
-BRCA gen mutasyonu taşıyıcılarına uyguladığımız standart gözetim planını Angelina için de uyguladık:
18 yaşındayken veya göğüs kanserine yakalanmış akrabınızdan 10 yaş önce, her 3 ayda 1, mamografi çekimine girmelisiniz. Örnek plan aşağıdadır:
1.Ay:
Mamografi (En geç 25 yaşına kadar bekleyin)
Tüm göğüsün Ultrason ile taranması (18 yaşında başlayın)
4.Ay:
Göğüs uzmanınız ile göğüs taraması
7.Ay:
Göğüs MR’ı, adet dönemine göre 7 ila 10.gün arası (Kanamanın başladığı gün 1.gün olarak kabul edilir); MR çektirmeyenler Kontrast Madde ile Spektral Mamografi (CESM) çektirebilir.
10.Ay:
Göğüz uzmanınız ile göğüs taraması.
Her Ay:
Kendi kendinize göğüs taraması (7-10 günde 1). Eğer nasıl yapacağınızı bilmiyorsanız bu videoyu izleyebilirsiniz http://youtu.be/lm-fG5lfEbo
Yılda 2 kere bu gözetimi uygulamak isteyenler için, uzman ile göğüs taraması ve görüntüleme basamaklarını birleştirerek 6 ayda 1 görüşüyoruz.
Yılda 2 kere bu gözetimi uygulamak isteyenler için, uzman ile göğüs taraması ve görüntüleme basamaklarını birleştirerek 6 ayda 1 görüşüyoruz.
Yumurtalık kanseri gözetimi 35 yaşında veya yumurtalık kanserine yakalnmış bir akrabanızdan 10 yaş önce başlıyor. Uygulama aşağıda ki gibi:
6 Ayda 1 Transvajinal Pelvik Ultrasonu (Adet dönemi 1-10 gün arası)
6 Ayda 1 CA-125 kan testi (Kanama durduktan 5 gün sonra)
6 Ayda 1 Jinekolojist tarafından Pelvik taraması
3.AŞAMA: Ameliyat Kararı Alma
BRCA mutasyonu dolayısıyla teşhis konmuş bayanda ilk olarak onun hakkında bilgi toplamaya başlarım, aile hikayesi, iyi giden bir ilişkisi var mı, çocuk sahibi olmak istiyor mu? Bu konuşmalarda hastanın mastektomi olmak isteyip istemediğini anlarız.
4.AŞAMA Ameliyatlara hazırlanma
Bu aşamada hasta kendi kendine şu konularda kararlar vermelidir: (1) meme uçlarının alınıp alınmayacağı, (2) eğer alınmayacaksa meme ucu ameliyatı uygulanıp uygulanmayacağı, (3) kesiğin nereye açılacağı, (4) sentinel nodunun test edilip edilmeyeceği, (5) ne tür bir estetik işlemi uygulanacağı, (6) iyileşme döneminde ne tür suplementler kullanacağı ve son olarak (7) operasyonun nerede yapılacağı.
Meme Ucu: Mastektomi ameliyatı giren bayanların çoğu göğüs uçlarını korumak ister. Bilinmelidir ki göğüs uçlarının kurtarılıp kurtarılamayacağını kimse garanti edemez fakat çoğunlukla işlem başarılıdır.
Meme Ucu Ameliyatı: Mastektomi ameliyatından 1-2 hafta önce uygulanır. Planlanmış mastektomi kesiğinden işlem yapılır ve göğüs yüzeyi derisinin yarısı alınır. Göğüs ucunun arkasında küçük disk şeklinde bir doku ve areola alınarak patolojiye gönderilir. Bu işlem göğüs ucunun arkasında herhangi bir hastalık olup olmadığını anlamak için yapılır ve oluşmasını engellemek için yapılır. Ayrıca mastektomi sonrası kan azlığından oluşabilecek doku kaybını önlemek için bölgeye daha fazla kan akışı sağlar. 2008’den beri uygulanan bu teknik sayesinde, mastektomi sonrası doku ve göğüs ucu kaybı 2%’nin altına düşmüştür. Angelina bu işlemi uygularak göğüs ucu kaybını oldukça azalttı.
Kesiğin yapılacağı yer (Ensizyon): Kesiğin yapılacağı yer kanserli bölgenin (eğer varsa), daha önce yapılmış bir kesik yerine, göğüs küçültme yapılacaksa (istenirse) ve cerrahın teknik becerisine (küçük kesikler ameliyatı zorlaştırır ve uzatır) göre değişir. Angelina areola veya göğüs altında ki inframammary fold bölgesini tercih etti – bir riske karşı ikinci bölge de seçilmeli.
Sentinel Nod Biyopsisi: Göğüste kanser var ise ve armpit lenf nodları muayene esnasında hissedilemiyorsa, sentinel nod biyopsisi yapılır. Bu işlemde göğüs lenf boşaltımı yapan birinci nodlar alınır. Göğüse mavi boya enjekte edilir ve bu boya lenf nodlarında dolaşır. Böylece kanserin göğüsten ileriye sıçrayıp sıçramadığını anlarız.
Rekonstrukisyon (Estetik): Rekonstruksiyon seçenekleri bir çok faktöre bağlıdır. 2 en çok kullanılan rekonstruksiyon kategorisi implantları ve flapları içerir. İmplantlar en çok kullanılan rekonstrukisyon seçeneğidir ve 2 aşama gerektirir, implantlar yerleştirilmeden önce göğüse doku genişletici konur. Doku genişletici pektoral kasların arkasına konur ve bir serum yardımıyla ,2-3 ay süren bir süreçte, istenilen boyuta ulaşana kadar şişirilir. Daha sonra genişletici çıkarılarak yerine silikon implant yerleştirilir. Diğer bir seçenek ise mastektomi esnasında silikon implantın yerleştirilmesidir. Bu seçenek de genişletme işlemi uygulanmaz.
İmplantları seçen hastalarda sonucu mükemmelleştiren 2 gelişme ise: (1) yeni çıkan gözyaşı şeklinde ki anatomik implantlar ve (2) daha doğal görüntü sağlayan sentetik veya allograft materyallerdir.
Otologöz flaplar implantların ulaşabileceğinden daha doğal göğüs rekonstruksiyonu için tercih edilebilir ve sizin derinizi ve yağ tabakanızı, bazen de karın, sırt (latissimus), kalça (grasilis), popo bölgenizdeki kasları kullanır. Fakat tabakanın alındığı yerde bir yara izi oluşur. Aynı zamanda o bölgede bir kuvvetsizleşme hissedebilirseniz. Bu yöntemi tercih eden hastalar, hastanede daha fazla kalırlar.
Angelina’nın vücudu allograft ile implant rekonstrukisyonuna daha uygundu. Doku genişleticiler kullanıldığından ikinci bir operasyona gereksinim olsa da bunu tercih etti. Genişleticiler göğüs dokusuna ve göğüs ucuna daha çok kan akışı sağladı ve implant boyutunu, bölgesini, görünüşünü en uygun şekilde kullanmamızı sağladı.
Gıda Takviyeleri: -Bu bölümde ilaç adları ve dozajları çeviriye eklememyi tercih ettik. Sizin için en uygun tedaviye doktorunuz karar verecektir.-
Ameliyatlara hazırlanmak ve sonrasında iyileşmek için hastalar bir çok gıda takviyesi kullanır. Angelina aşağıda ki listeyi kullandı.
Yaraların daha çabuk iyileşmesini sağlamak için (her operasyonda):
A) C Vitamini: 1000mg’lık tabletler halinde; günde 1 kere, ameliyattan 1 hafta önce ve 1 hafta sonra toplam 2 hafta boyunca .
B) Multi-Vitamin: Günde 1 tablet, ameliyattan 1 hafta önce ve 1 hafta sonra toplam 2 hafta.
C) Çinko: 50mg; Günde 1 tablet, ameliyattan 1 hafta önce ve 1 hafta sonra toplam 2 hafta.
5.AŞAMA. Ameliyatlar ve iyileşme
2 Şubat 2013’de Angelina ilk ameliyatını , göğüs ucu ameliyatı, oldu. Ameliyattan sonra cildi hafifçe bozulmuş gözükse de çok kısa sürede normale döndü. 2 gün sonra göğüs uçlarının arkasında ki dokular normale dönmüştü.
16 Şubat’da asıl ameliyatı oldu ve 8 saat sürdü. Mastektomiler kolayca yapıldı ve sentinel nodlar alınmadı. Mastektomiden sonra plastic cerrah ile göğüs genişleticiler ile allograftı yerleştirdik.
Bana kalırsa iyileşme süreci biraz da kişinin isteğine bağlı. Angelina iyi olmayı ve aktif yaşamayı istiyordu. Pazartesi günü patoloji raporu geldi ve göğüs dokusu iyi huyluydu. Mastektomiden 4 gün sonra odasına gittiğimde çok mutlu olduğunu ve yatağının 2 yanında yazı tahtaları olduğunu gördüm. Yeni projesi için çalışmalar başlamıştı bile. Yöneteceği filmi planladığı esnada göğsünde 6 tane dren vardı.
Beşinci gün, ikinci ameliyata –rekonstrüksiyon- hazırlıklara başlamak amacıyla genişleticilere ilk serumu verdik.6 drenden 4 tanesini çıkardık. 9 gün sonra diğer drenleri de aldık. 4mart’da ikinci serumu genişleticilere verdik. Gelecek 4 hafta boyunca sürekli yeni projesi için çalıştı.
Son ameliyatı 27 Nisan 2013’de oldu, mastektomiden 10 hafta sonra. Rekonstrüksüyon oldukça iyi gitti ve ameliyatların sonuna geldik.
SONUÇ
Çoğu kadın BRCA gen mutasyonundan ve onları etkileyebileceğinden haberdar değil. Göğüs ve yumurtalık kanserleri her gün bir çok kişiyi aramızdan almakta. Konu hakkında bilinçli olmak ve erkenden önlemini almak bir çok yaşamı kurtarabilir.
Ailesinde kanser hikayesi olan kadınlar mutlaka BRCA gen testi yaptırmalı. (Maalesef SGK şu an bu testi karşılamıyor)
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder